Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü (UST), İran’daki gösterilerde hayatını kaybedenlerin sayısının 469’a yükseldiğini açıkladı.
UST’nin internet sitesinde yayınlanan raporda, hayatını kaybeden göstericilerden 32’sinin kadın, 63’ünün ise 18 yaşının altında olduğu belirtildi.
Ülkedeki 31 ilin 25’ine ilişkin verilerin yer aldığı raporda, en fazla can kaybının Sünnilerin yoğun olduğu Sistan-Belucistan eyaletinde meydana geldiği belirtildi.
Raporda, Sistan-Belucistan’da 130, Kürdistan’da 53, Batı Azerbaycan’da 54, Tahran’da 50, Mazenderan’da 38, Kirmanşah’ta 25, Gilan’da 26, Elburz’da 20, İsfahan’da 14, Kuzistan’da 10, Fars’ta 11 olduğu belirtildi. Razavi Horasan’da 7, Doğu Azerbaycan’da 4, Loristan, Zencan, Merkezi, Kazvin ve Hemedan’da 3’er, Kohgiluye-Buyer Ahmed, Erdebil, İlam, Buşehr ve Hürmüzgan’da 2’şer göstericide birer göstericinin yaşamını yitirdiği kaydedildi. Simnan ve Gülistan.
39 kişi idamla yargılanıyor
Öte yandan raporda, gösteriler sırasında gözaltına alınanlardan en az 39’unun ölüm cezası talebiyle dava dosyasının mahkemeye gönderildiği ve bu kişilerden 11’inin idam cezasına çarptırıldığı belirtildi.
UST, İran yargısını söz konusu infazlar konusunda şeffaf olmamakla eleştirerek, bu suçlamadan yargılananların avukat seçme ve aileleriyle görüşme zorunluluğundan mahrum bırakılarak kararlarda belirsizlik yaratılmak istendiğini iddia etti.
Bu arada Rıza İslamdost, Eyüb Agliyani, Ferzad Tehzade, Hejir Ahmadi, Himen Shahi ve Muhammed Burugani’nin başka bir cezaevine sevk edilerek infaz için bekletildiği söyleniyor.
İran’daki gösteriler
13 Eylül’de Tahran’da “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından gözaltına alındıktan sonra rahatsızlanarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Emini’nin 16 Eylül’de ölümü, ülke hükümetine karşı protestoları ateşledi.
UST, 7 Aralık’ta yayınladığı raporunda, Emini’nin ölümünün ardından başlayan sokak gösterilerine güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 458 protestocunun hayatını kaybettiğini bildirdi.
İran Devrim Muhafızları Ordu Hava Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Emir Ali Hajizade, 29 Kasım’da yaptığı konuşmada, ülkede yaklaşık 2,5 aydır devam eden protestolarda güvenlik güçleri dahil 300’den fazla kişinin hayatını kaybettiğini söyledi. İran Güvenlik Konseyi ise 3 Aralık’ta toplam ölü sayısının 200’ü aştığını duyurdu.
İranlı yetkililer, öldürülenlerin güvenlik güçleri tarafından değil, “provokatörler” tarafından öldürüldüğünü savunuyor.
İran medyasına yansıyan haberlere göre gösterilerde 60’tan fazla güvenlik görevlisi hayatını kaybetti.
Göstericilerden ikisi idam edildi
İdam cezasına çarptırılan Muhsin Şikari, tutukluluğunun 75. gününde 8 Aralık’ta, Mecidrıza Rahneverdin’in cezası ise gözaltına alınmasının 23. gününde 12 Aralık’ta infaz edildi.
Her iki kişinin de avukat seçme hakkından mahrum bırakılması ve idam cezalarının töre dışında ivedilikle infaz edilmesi tartışmalara yol açtı.
